IAKO NISU NA PUTU, MNOGE STAZE VODE U ŠEKOVIĆE (VIDEO)

„Oni nisu na putu...“. Koliko puta ste čuli tu rečenicu? „Oni su zabačeni...“ čujete često. Ove dvije floskule obično se koriste da iskažu manu zbog koje neki kraj, prostor, grad, gradić nije privredno dovoljno razvijen. Jedan takav gradić nalazi se u istočnom dijelu Republike Srpske, u regiji Birač i čini dio ove regije koji se zove Donji Birač. Taj gradić, opština, zove se Šekovići. Šekovići su danas naseljeni uglavnom stanovništvom koje je na ovaj prostor došlo sa teritorije današnje Crne Gore i Hercegovine. I istina, Šekovići danas nisu na nekoj od većih i značajnih saobraćajnica. Međutim, mislite li da kraj koji na veoma malom prostoru ima dva srednjevjekovna manastira može biti zabačen ili van puta? Ili što bi naš narod pogrdno rekao „u slijepom crijevu“. Ne, ne može.

Kraj odakle su preci Prote Mateje Nenadovića i Ilije Birčanina ne može biti „van puta“.

Kraj koji se ponosi sa dva srednjevjekovna manastira Lovnicom i Papraćom nikako ne može biti van puta i zabačen jer ako ste u ovom kraju Republike Srpske a želite u kratkom vremenskom roku posjetiti značajna mjesta, onda su vam Šekovići itekako na putu. Mnogo je pokazatelja da je ovaj prostor od davnina kroz istoriju do današnjih dana bio itekako naseljen i na značajnom putu i za vrijeme rimljana, za vrijeme otomanskog carstva, kao i za vrijeme Austrougarske uprave nad ovim prostorom. Pored dva gore već pomenuta manastira, brojne lokacije koje nose naziv crkvina, gradina, grad, kaštijelj (kaštel ili kastel), ostaci utvrđenja i nekropole stećaka itekako su dokaz da je ovaj kraj naseljen od davnih vremena i da još od perioda rimskog carstva na ovom području postoji aktivan društveni život. Preko pedeset nekropola stećaka raširenih po cijeloj teritoriji Šekovića ukazuju da je na ovom prostoru za to vrijeme bio jedan veoma značajan broj stanovnika. Rasprostranjeni su po cijeloj teritoriji Opštine Šekovići. Pored stećaka u prilog naseljenosti ovog prostora od davnina ide i činjenica da se u dolini Drinjače nalaze i ostaci utvrđenja Perin grada sa ostacima putne infrastrukture u njegovoj okolini. A putevi? Njih je ovdje oduvijek bilo. Tamo gdje ima naselja ima i puteva zar ne? Ovaj prostor je za vrijeme rimske vladavine pripadao rimskoj provinciji Dalmatiji. Na osnovu dosadašnjih istraživanja o rimskoj gradnji puteva na prostoru Bosne i Hercegovine, otkriveni rimski put na planini Konjuh pripada prvom vijeku p.n.e. Imao je prvenstveno vojni, a potom i privredni značaj. U Kladnju se taj put razdvajao na dva kraka. Jedan od njih se pružao dolinom rijeke Drinjače gdje se danas nalazi naseljeni dio Šekovića i vodio ka rijeci Drini i uzvodno na sjever prema rijeci Savi i dalje za tadašnje gradove rimske provincije Panonije. Drugi rimski put o kom se govori na prostoru Šekovića pravolinijski se pruža od sela Kaštijelj preko planine Bišine i dalje nastavlja teritorijom susjednih opština Osmaci i Kalesija. Postoje ostaci ove putne komunikacije na teritoriji Šekovića, ali ih tek treba detaljnije istražiti. Nakon propasti rimskog carstva, ove putne komunikacija korištene su i u srednjem vijeku, a i kasnije dolaskom Osmanlija na ove prostore sve do dolaska Ausotrugara. Duga istorija postojanja organizovanog života na ovom prostoru, kulturno istorijski spomenici iz više različitih perioda istorije koja je prilično živopisna samo su neki od razloga zašto su Šekovići uvijek „na putu“. Ovaj prostor će uvijek biti izazov za one koji vole vidjeti nešto novo, ne toliko komercijalizovano i istraženo. Posebne stvari su uvijek pomalo skrivene i ne tako lako dostupne. Piše: Marko Perendić