GUIMARÃES – GRAD U KOJEM SE PORTUGAL I DALJE RAĐA

Ako postoji grad koji na prvi pogled djeluje skromno, a na drugi otkriva svu veličinu svoje prošlosti, onda je to porugalski Guimarães.

FOTO: Anja Petrović

Kada mi s brdovitog Balkana pomislimo na Portugal, sjetićemo se Lisabona i Porta, zamisliti Madeiru s koje je potekao Kristijano Ronaldo, a tek pasionirani pratioci fudbala sjetiće se Guimarãesa. A taj grad, osim svog čuvenog fudbalskog kluba Vitória SC, ima još toliko toga da ponudi.

Guimarães, grad na sjeveru Portugala, tek nekih pola sata vožnje od Porta, naziva se i “kolijevkom nacije”. Ovaj naziv nije slučajan: upravo u Guimarãesu rođen je Afonso Henriques, kasnije Dom Afonso I, prvi kralj Portugala, koji je u 12. vijeku započeo proces stvaranja nezavisne portugalske države. Ovdje su, u skrivenim kapelama i zamkovima, donesene odluke i ispisane priče koje su oblikovale identitet zemlje. I čim se zakorači u njegovu istorijsku jezgru, postaje jasno zašto.

Ulice su uske, popločane krupnim kamenjem koje je, čini se, zadržalo tragove hiljada koraka iz proteklih vijekova. Na malim trgovima cvijeće visi s prozora, a stariji muškarci igraju domine na terasama koje se otvaraju prema jutarnjem suncu.

Laganom šetnjom uzbrdo, između sjenovitih fasada koje mirišu na protekla vremena i staru Evropu, stiže se do siluete koja dominira gradom: Zamak Guimarãesa (Castelo de Guimarães).

Masivne kamene zidine iz 10. vijeka dižu se prema nebu, tvrde i nepristupačne, kao da još uvijek stražare nad identitetom Portugala.

Samo nekoliko koraka dalje stoji Kapela São Miguel, mala kamena građevina s jednostavnim vratima. Unutra je polumrak a na podu kamen za koji se vjeruje da je dotakao prvi portugalski kralj Afonso Henriques prilikom krštenja. Domaći će vam reći da „ovdje sve počinje“, a u tom trenutku zaista se čini da vrijeme stoji.

Potpuno drugačiju energiju nosi Paco dos Duques de Bragança, palača iz 15. vijeka, koja je izgrađena za vojvodu Afonsoa od Bragança. Njena arhitektura kombinuje gotički i renesansni stil: masivne kamene zidine, visoki dimnjaci, kule i dvorišta sa stubovima i arkadama stvaraju utisak impozantnog utvrđenja, dok unutrašnjost, sa drvenim stropovima nalik preokrenutim brodskim trupovima, tapiserijama i oružjem, svjedoči o luksuzu i moći plemićke porodice Braganca. Palata danas predstavlja ključnu istorijsku atrakciju, ali je I druga zvanična rezidencija predsjednika Portugala.

Iznad Guimarãesa uzdiže se Monte da Penha, jedno od najprepoznatljivijih obilježja grada i važno turističko i vjersko odredište.

Na vrhu brda nalazi se Santuário da Penha, poznato svetište koje privlači brojne posjetioce tokom cijele godine. Do Penhe se može stići pješke, automobilom ili žičarom, koja povezuje centar grada s vrhom i nudi panoramski pogled. Brdo je poznato po vidikovcima, uređenim parkovima i šumskim stazama, kao i po karakterističnim granitnim formacijama, dok restorani i kafići upotpunjuju njegovu ponudu. Monte da Penha smatra se jednim od simbola Guimarãesa.

Tokom posjete “kolijevci Portugala” obišli smo i dva muzeja. Jedan od njih je Centro Internacional das Artes José de Guimarães (CIAJG), savremeni umjetnički centar posvećen djelu umjetnika Joséa de Guimarãesa i međunarodnoj savremenoj umjetnosti, poznat po izložbama koje povezuju savremenu umjetnost s arhaičnim i neevropskim kulturama. Drugi je Museu da Cidade, gdje multimedijalne postavke prikazuju razvoj Guimarãesa kroz vijekove. Savremeni kulturni život grada osjeti se i u Teatro Jordão, mjestu brojnih pozorišnih predstava, koncerata i lokalnih događaja, gdje se stara tradicija spaja sa savremenim umjetničkim izrazom.

Kao što smo rekli na početku, Guimarães je takođe grad u kojem fudbal ima posebno mjesto. Klub Vitória SC, okuplja generacije navijača i često je centar društvenog života, pokazujući kako sport i lokalni identitet idu ruku pod ruku.

Gastronomija i lokalna vina dodatno obogaćuju iskustvo posjete.

Obavezno treba probati specijalitete sjevernog Portugala: razne varijacije bakalara, govedinu na sve načine i tradicionalne slatkiše poput tortas de Guimarães. Uz to, vino verde, lagano i osvježavajuće, savršeno prati lokalnu kuhinju i dodaje notu autentičnosti svakom obroku. Nama su domaćini, Turistička organizacija Guimarãesa, omogućili nezaboravno iskustvo: posjetu maalom selu Caldas das Tapias  vinariji Quinta da Cancela, gdje nas je dočekao Arthur Farie Carvalha, vlasnik i nasljednik imanja na kojem se već šest generacija, od 1720. godine, proizvodi odlično vino po kojem je sjeverni Portugal poznat. Uz svaki slijed domaćih I pažljivo pripremanih specijaliteta, degustirali smo i novo vino. Teško je odlučiti koje je bolje. Sve to upotpunjuje ambijent kojem je očuvan originalni izgled od prije više od 300 godina, kada je imanje sagrađano. Posebnu zahvalnost dugujemo Katarini i Paolu iz Turističke organizacije Guimarãesa, koji su nam bili pratioci na ovom nezaboravnom putu.

Srce Guimarãesa leži u njegovim ulicama, brdima, istoriji, arhitekturi i energiji lokalne zajednice – u kombinaciji tradicije, umjetnosti i svakodnevnog života.

Guimarães  je grad koji vas ne osvaja odjednom, nego tiho, ali potpuno. I kada jednom odete, shvatite da ga se sjećate ne samo kao destinacije, nego kao osjećaja: topline, istorije, prirodne ljepote i one posebne mirnoće koja se može pronaći samo u mjestima koja znaju ko su već hiljadu godina. Zato, topla preporuka: ako vam se ukaže prilika, slučajno ili namjerno, posjetite Guimarães i očekujte da vas osvoji zauvijek.

Bonus savjet: u Guimarãesu ne morate spominjati susjednu Bragu. Čak i u muzeju grada stoji natpis “Ni dobar vjetar, ni dobar brak ne mogu doći iz Brage. Guimarães i Braga: viševjekovni rivali”.