BILEĆKA SVETINJA U KOJOJ SE PRIČEŠĆIVALA VOJSKA PRED KOSOVSKI BOJ

Prema narodnom predanju, u crkvi Svetog arhangela Mihaila kod Bileće, vojvoda Vlatko Vuković pričestio je vojsku, pred boj na Kosovu. Ovo je jedan je od pravoslavnih hramova u istočnoj Hercegovini koji se izdvaja po jednostavnosti, skromnosti gradnje, ali i istorijskom značaju, budući da je 2006. godine uvrštena u listu nacionalnih spomenika BiH.

Hram Svetog arhangela Mihaila u Trnovom dolu, na području bilećkog sela Meka Gruda, otvara četiri puta godišnje i to: na Aranđelovdan, Badnje jutro, nedjelju poslije Svetog Ilije i Cvijeti, kada se u njemu služe liturgije.

Profesor istorije u bilećkoj gimnaziji Nikola Tomanović rekao je za Srnu da se na ulaznoj fasadi crkve nalazi natpis na luneti, iz koga je vidljivo da je crkva sagrađena ili možda obnovljena 1795. godine, a poznato je da je posljednja rekonstrukcija rađena 1984. godine. Tomanović navodi da arheološki tim koji je 2006. godine istraživao ovo područje nije uspio da utvrdi precizne podatke o vremenu gradnje crkve, ali se smatra da se ispod sadašnjeg poda hrama nalaze ostaci crkve iz mnogo ranijeg perioda, koji seže čak u 12. vijek. Hram je ozidana kamenim blokovima i prekriven pločama od kamena, što joj danas daje veliku građevinsku i umjetničku vrijednost. “Na zvonu od livene bronze koje je okačeno na jednu hrastovu gredu je natpis majstorske radionice iz Slovenije `Max Samassa Laibach NO 2835 1900`. U blizini crkve je i kamena čatrnja na kojoj je natpis iz kojeg je vidljivo da je podignuta 1926. godine `za vrijeme vladanja Njegovog veličanstva kralja Aleksandra, uz pomoć KR. Vlade G. N. Pašića`”, kaže Tomanović. On navodi da se na svega nekoliko metara od crkve nalazi pet grobova, od kojih je na dva još čitljiv ćirilični natpis “Đuro Šarenac 1900” i “Gospava Šarenac 1894”, dok su preostala tri sa uklesanim krstovima i ukrasima sa motivima jabuke. Tomanović dodaje da su crkva, kao i nadgrobni spomenici u njenoj blizini izloženi djelovanju mahovine, a unutrašnjost velikoj vlazi i vodi od padavina jer je hram dijelom ukopan u zemlju zbog nagiba terena. Direktor Turističke organizacije opštine Bileća Nikola Bajović kaže Srni da turistički potencijali ove crkve nisu dovoljno iskorišteni iz više razloga. “Jedan je da crkva nije živa, odnosno da se otvara samo nekoliko puta godišnje. Crkva bi takođe trebala biti obnovljena uz saglasnost zavoda za zaštitu spomenika BiH i Republike Srpske jer je proglašena za nacionalni spomenik kulture i nalazi se u njihovoj nadležnosti”, smatra Bajović. Bajović ističe da, budući da se crkva nalazi na pedeset metara od magistralnog puta Bileća-Gacko i da je dobro obilježena na znakovima, Turistička organizacija u Bileći registruje određeni broj posjeta svetinji u toku ljetnje turističke sezone. “Turistička organizacija Bileće pokušava da ovu crkvu promoviše što više. Ona je u svim izdanjima promo-materijala, turističkih karata, brošura, razglednica, video-spotova”, navodi Bajović. On dodaje da je Crkva Svetog arhangela Mihaila predstavljena na svim sajmovima u regionu, kao i na svim sastancima i prezentacijama na kojima se govori o kulturno-istorijskom nasljeđu Republike Srpske i BiH. Izvor: SRNA