OTKRIVENO BOGATO ARHEO-GENETIČKO NASLJEĐE CERNICE

Tim stručnjaka je nedavno u Cernici kod Gacka sproveo arheo – genetičko istraživanje nekropola sa stećcima iz 15. vijeka. Pronađeni su ostaci crkve, za koju se smatra da je izgradila Jelena Lazarević, ćerka moravskog kneza Svetog Lazara i kneginje Milice, koja se 1386. godine udala za Đurđa II Stratimirovića Balšića, vladara Zete, a nakon njegove smrti, 1411. godine preudala se za bosanskog velikog vojvodu Sandalja Hranića, gospodara Huma.

Vjeruje se da je Jelena u cerničkom polju sagradila ukupno sedam crkava.

Do sada su u Cernici pronađeni ostaci samo jedne crkve pod Makovim valom i nekropola sa stećcima koja je uz samu crkvu. Cernica kod Gacka je poznata po tome da se u njoj nalazio srpski srednjevjekovni grad Ključ i u njemu je kratko stolovao najmlađi sin srpskog Velikog župana Stefana Nemanje, Rastko Nemanjić, prije nego što je pobjegao iz očevog dvora na Svetu Goru i postao Sveti Sava. Nemanjići su imali običaj da u nekom trenutku neko od vladara ili braće vladara stoluje u današnjoj Hercegovini, koje je i ponijela ime po Svetom Savi tj. Hercegu i zato se kaže da je Hercegovina Svetog Save djedovina. Stručnjaci Muzeja Hercegovine iz Trebinja i Biološkog fakulteta Beogradskog univerziteta izvršili su arheogenetska istraživanja skeleta sahranjenih pored otkrivene Crkve u Ključu. Svi skeleti su pronađeni ispod stećaka iz 15. vijeka. Naučnici su u Cernici najprije uklonili monumentalnu ploču tešku 5 tona, na stećku na kom je pisalo: ”Ovde leži knez Nikola Rašković Drobnjak.” Ispod tog stećka pronađeno je ukupno 6 skeleta i genetska istraživanja pokazuju da ispod tog stećka zaista leži srpski knez Nikola Rašković, koga vidimo u izvorima iz 14. vijeka i koji je u Dubrovačkom arhivu zaveden kao jedan od najizadšnijih trgovačkih partnera Dubrovčana u to vrijeme.

Cernica je u srednjem vijeku igrala značajnu ulogu na glavnom dubrovačkom putu „Via Ragusa“, koji je vodio iz Dubrovnika u unutrašnjost poluostrva.

Ne zna se kad je osnovana, ali se u dubrovačkim dokumentima prvi put pominje 22. Januara 1325. godine, a kasnije se pominje kao naseljeno mjesto 1367. godine, formirano na „mjestu karavanske stanice“. Vremenom se razvila u gradsko naselje sa trgom i dubrovačkom kolonijom. Imala je carinarnicu za naplatu poreza na robu koja je prolazila ili je prodavana na Cerničkom trgu. Preuzeto sa: TO Gacko / Izvor: Istorija Srba