NEISTRAŽENE PEĆINE BERKOVIĆA I CRKVA KOJA KRIJE ZLATO

Na jugu Republike Srpske, gdje se sudaraju mediteranska i umjereno-kontinentalna klima, u Dabarskom polju smještena je jedna od najmlađih i najmanjih opština - Berkovići. Na klimu utiče blizina mora pa su zime blage, a ljta prijatne jer vrućinu ublažava stalno strujanje vazduha. Ovdje nema industrijskih postrojenja i vazduh je kristalno čist, zbog čega se ovo područje smatra vazdušnom banjom. Tereni su pogodni za planinarenje, ekstremne sportove, biciklizam. Za bijeg od buke iz urbanih sredina i uživanje u tišini, miru i netaknutoj prirodi Berkoviću su idealno mjesto. Tu se voda pije sa izvora, a na trpeze se iznose etradicionalna jela poput sira iz mijeha, domaći suhomesnati proizvodi, te džemovi i sokovi od šumskih plodova. Za boravak ovdje ne rezervišu se hoteli već seoska domaćinstva. Za arheologe, istoričare, istraživače ili samo radoznale goste Berkovići nude bogat sadržaj.

Na uzvišenju Straževica, koji se izdiže na visini od oko 1050 m iznad Dabarskog polja nalazi se zatrpana crkva, a u narodu se priča da krije zlato.

Predanje kaže da su svi pokušaji otkopavanja bili bezuspješni i da bi se svakom ko je taj posao radio desila neka nesreća u porodici. Svake godine se u ljeto održava crkveni obred u novosagrađenoj kapelici pored uzvišenja. Kao prirodni fenomen ispod humke na udaljenosti od 50m nalazi se izvor pitke vode koji nikada ne presušuje.

Nacionalnim spomenikom proglašen je Stari grad Koštun iz ranog srednjeg vijeka. Zidan je od vrlo krupnog kamenja. Tu je i veliki broj stećaka, a najveće su nekropole u Podkomu , Hateljima, Dabrici.

Obiluje ovo područje, uglavnom neistraženim, brojnim pećinama i kraškim jamama. Pećina Ratkovača, djelimično je ispitana od strane mještana. Sa minimalnom opremom pećinom se može kretati do 2 km nakon čega se pećinski hodnici nastavljaju kako se pretpostavlja desetak kilometara. Cijeni se da postoji mogućnost pronalaženja neolitske nastambe. Sastoji se od više dvorana, jezera, bogata je pećinskim nakitom. Pored pećine se nalazi atraktivni vodopad rijeke Opačice, visok preko 150 m koji se zimi pretvara u fascinantnu ledenu gromadu. Sunićka pećina u Hateljima obiluje prirodnim ljepotama, porede je sa Postojinskom jamom. Pripada dinarskoj kulturi. U njoj su pronađeni ostaci mlađe neolitske keramike i keramike ljubljanske kulture. Jejinovača, koja je ime je dobila po lokalnom nazivu za sovu ušaru „jejina“, nalazi se iznad sela Potkom. Prilaz ovoj pećini moguć je samo strmom i jedva vidljivom stazom sa platoa Koma. U njenim prostorijama nađeni su ostaci impreso i hvarske keramike i srebrna srednjovjekovna naušnica. SeeSrpska