LEGENDA O SVETOM ĐORĐU U PRIPRATI CRKVE MANASTIRA LOVNICA

Crkva manastira Lovnica živopisana je po cijeloj svojoj unutrašnjosti i freske su srazmjerno dobro očuvane.

Unutrašnjost nismo fotografisali iz poštovanja prema svetinji, a zatim poštujući i pravila samog manastirskog kompleksa da je u unutrašnjosti zabranjeno korištenje fotoaparata.

Freske vam možemo opisati, ali za istinski doživljaj manastira Lovnica i ambijenta u kom se nalazi ipak treba da dođete u Šekoviće i posjetite ovu pravoslavnu svetinju.

Lovnička crkva posjeduje najbolje sačuvano zidno slikarstvo nastalo u periodu XVI vijeka zapadno od Drine. Po površini očuvanih fresaka među spomenicima na prostoru Bosne i Hercegovine sa Lovnicom se mogu porediti još samo Dobrićevo i Zavala. Takođe, lovnički program se može ubrojiti i među najcjelovitije očuvane fresko-dekoracije u slikarstvu XVI i XVII vijeka na cijelom području Pećke patrijaršije.

Ovaj put ćemo govoriti o istočnom zidu priprate crkve manastira Lovnica.

Legenda o Sv. Đorđu počinje od početka istočnog zida uobičajenom scenom “Sveti Đorđe pred carem Dioklecijanom”. Scena je inače komponovana u dvije grupe. Prvu grupu sačinjava Đorđe sa tri vojnika, a drugu car sa dva vojnika. Između ove dvije grupe je dosta veliki prazan prosto koji je upotrebljen kao sredstvo podvlačenja veličine i moći cara, a krivice i ništavnosti Đorđa. Car sjedi ispod baldahina na bogatom prijestolu sa naslonom, a na sjedištu su dva ovalna jastuka vizantijskog tipa. Dioklecijan ima sivoplavu odoru, ukrašenu žutom (zlatnom) trakom oko vrata koja se spušta prema struku, obavija struk i lijevu ruku, a njen kraj je prebačen preko desne ruke. Isti ukras ima ne donjem rubu duge haljine. U lijevoj ruci cara nalazi se vladarski štap, a desna je ispružena prema svetitelju. Na glavi ima zlatnu krunu sa biserima. Kovrdžava kosa i brada su kestenjaste boje.

Iza trona stoje dva vojnika sa kopljima. Ova grupa je uokvirena arhitekturom koja predstavlja grad. Visoka pravougaona ulazna vrata flankirana su sa dvije kule, od kojih polazi zidno platno te zatvara prostor poligonalnog oblika.

Drugu grupu ove scene sačinjavaju Đorđe sa tri vojnika koji su u njegovoj pratnji. Đorđe stoji pred Dioklecijanom s objema rukama pruženim prema caru u znak objašnjavanja, tj opravdavanja svojih postupaka. Iza Đorđa stoje tri vojnika obučena u pancirke sa zalepršanim ogrtačima i visokim crnim čizmama. Vojnik čija se jedina figura vidi cijela, lijevom rukom drži Đorđa za nadlakticu desne ruke, a u svojoj desnoj ruci drži koplje.

Do ove scene naslikana je scena „Anđeo savjetuje Svetog Đorđa”. Scena se odigrava u tvrđavi, tj. u zatvoru, a u prvom planu je naslikan zatvorenik Đorđe u stojećem stavu, te se vidi do koljena. Okružuje ga arhitektura sa kulama i zupcima. Obučen je u bogatu nošnju vizantijskog tipa, a ruke je pružio prema anđelu čije se poprsje vidi iza gradskih zidina. Anđeo je obučen u plavi stihar, a krila su mu crveno-smeđa. Čitava kompozicija je ispunjena prijatnim oker tonovima, a pozadina je plava. Interesantno je da slikar vodi računa o proporcijama tj. o odnosu figure prema arhitekturi. Mada je figura nosilac radnje, on ne zapostavlja arhitekturu, samo je uveliko uprošćava i pribiližava realnoj, te na taj način cijelu scenu čini uvjerljivijom.

Treća scena na istočnoj strani priprate je „Carica savjetuje Svetog Đorđa” prikazana je u smirenom enterijeru, a prostoriju osvjetljavaju četiri svjeće sa zlatnog čiraka od kog se vide tri noge. Desno sjedi carica, obučena u isto odjelo kao i Sveti Đorđe, plavu donju haljinu i smeđi ogrtač s ukrasima u obliku stilizovanog cvijeta koji je kao ornament razbacan po materiji, a ogrtač se pod vratom kopča agrafom. Carica na glavi ima šestostranu zlatnu krunu sa biserima, a ruke je pružila prema Đorđu. Iza nje stoji jedna ženska figura u bijeloj haljini kratkih rukava. Naspram carice sjedi Đorđe na bogatoj stolici ukrašenoj biserima s rukama savijenim u laktu i ispruženim ka vladarki. Scenu zatvara jednostavna arhitektura s dva duga uzana i jednim velikim pravougaonim prozorom. U prvom planu slobodna površina je naslikana prijatnom zelenom bojom (soba), a prostor iznad arhitekture plavom (nebo). Skromna raskoš u namještaju prikazuje intimne prostorije carice i daje čitavoj kompoziciji toplu atmosferu razumijevanja i prijateljstva.

Ove tri kompozicije su naslikane na istočnom zidu priprate manastira Lovnica. U sledećem dijelu ove priče govorićemo o Legendi o Svetom Đorđu na južnoj strani priprate manastira Lovnica.

U ovom tekstu korištena je literatura "građa za monografiju" Milica Baum.