DA LI ĆE GRADIŠKA PONOVO BITI "MALI BEOGRAD"?
Gradska uprava u Gradišci uveliko radi na projektu obnove Srpske varoši, važne istorijske tekovine grada na Savi.
Riječ je o prostoru koji se proteže od zgrade Šumskog gazdinstva Gradiška do glavne Vidovdanske ulice u centru grada, ukupne površine preko 6.000 m2.
Kako su rekli, do sada se u okviru kompleksa radilo na obnovi hrama posvećenog Pokrovu Presvete Bogorodice, zajedno sa dvorištem hrama, a u toku je restauracija i sanacija mitropolitove zadužbine.
- Srpska varoš nekada je obuhvatala prostor oko pravoslavne crkve završene 1866. godine, potom obnovljene 1927, 1975. i 2022. godine, Srpske osnovne škole podignute 1887. godine, danas nažalost porušene, potom zgrade Srpske crkveno-školske opštine završene 1884, godine, odnosno, Zadužbine mitropolita Georgija Nikolajevića, te centralnu Ulicu mitropolita Georgija Nikolajevića u kojoj su živjele srpske znamenite porodice Čubrilović, Subotić, Vidović, Malić, Stefanović, Brković, Kovačević. Ta ulica bi sada postala šetalište, pješačka zona sa ugostiteljskim sadržajima, naša "Mala Skadarlija" – kaže Bojan Vujinović, arheolog i gradski menadžer za portal eKapija.
Projekat obnove Srpske varoši obuhvata i izgradnju dva trga.
- To je Trg mitropolita Georgija Nikolajevića ispred njegove zadužbine i Trg kralja Petra I Karađorđevića Oslobodioca, neposredno pored hrama, uz glavni magistralni put – ističe Vujinović.
Glavni projekat obnove ovog dijela grada je uradila firlma ZM Projekt iz Banjaluke.
Ono što je predviđeno da se radi u 2025. godini je izgradnja partera i pješačke zone oko hrama, zajedno sa trgom i skulpturom posvećenom mitropolitu Georgiju Nikolajeviću, navodi Vujinović, kao i nastavak gradnje prema glavnoj Vidovdanskoj ulici.
- Posljednja faza izgradnje biće zasigurno Trg posvećen Petru I Karađorđeviću, jer ne postoji mogućnost njegove izgradnje dok se ne osposobi novi granični prelaz i pristupna saobraćajnica, koja ide na novi most – poručuje Vujinović.
Ukupna vrijednost izgradnje pješačke zone sa parkingom i dva trga iznosi oko 3,5 miliona KM.
Gradski menadžer naglašava da je raspisivanje tendera za prvu fazu narednih radova planirano tokom 2025. godine.
Projekat obnove Srpske varoši finansira se iz više izvora. U tome učestvuju Vlada Republike Srpske, kabinet Predsjednika Republike Srpske, republičke ustanove, Grad Gradiška, te kroz različite segmente gradske javne ustanove i preduzeća.
Krajem 19. i početkom 20. vijeka Gradiška je kroz pisanu dnevnu štampu nosila naziv "Mali Beograd", jer je imala najveći broj kulturnih i prosvjetnih društava, više od Banjaluke i Sarajeva, kažu u Gradskoj upravi.
- Ta društva bila su baštionik našeg identiteta, našeg jezika i pisma, te su okupljala našu inteligenciju i trgovce, odnosno znamenite porodice iz Srpske varoši. Od tog vremena, danas su ostali nijemi svjedoci u vidu znamenitih zgrada, bogatih fasada, nekoliko znamenitih mjesta i ulica, koje smo odlučili oživjeti kroz projekat obnove Srpske varoši, te vratiti sjećanje na znamenite ljude koji su očuvali naš identitet.
Kako ističe Vujinović, plan je da se kroz obnovu i izgradnju pješačke zone i ugostiteljskih objekata vrati nekadašnji duh, te da kroz nove muzeološke forme putem QR kodova i različitih aplikacija približe današnjim generacijama i ponude jedinstvenu priču ovog grada na Savi.
Izvor: eKapija
