ZANIMLJIVOSTI O SRETENJSKOM USTAVU, KOJE MNOGI NE ZNAJU

Državni, ali i vjerski praznik Sretenje jedan je od najvažnijih datuma u srpskoj istoriji 1835. godine donesen Sretenjski ustav – prvi moderni Ustav Srbije. Taj dokument označio je početak savremene srpske državnosti.

Devetnaesti vijek ostaće upamćen kao vijek buđenja srpskog naroda. 15. februara 1835. godine u tadašnjoj srpskoj prestonici Kragujevcu donesen je za to vrijeme najliberalniji akt u Evropi - Sretenjski ustav.

Ukidanje feudalizma, podjela vlasti na zakonodavnu, izvršnu i sudsku, osnaživanje osnovih ljudskih prava, ali i obilježja u vidu zastave i grba - sve to je ustanovio Sretenjski ustav, čime je počeo razvoj moderne srpske države.

"Usvajanje tog Ustava je simbol da je Srbija pratila tokove evropske civilizacije i da su vrijednosti evropske civilizacije u stvari i vrijednosti Srba i da se Srbija ugradila u evropske vrijjednosti. Ustav je predviđao stvaranje narodne skupštine, podrazumevao je nezavisno sudstvo, neka rešenja koja su postavljala osnove da se Srbija pretvori u jednu malu demokratsku ili zemlju koja teži ka demokratiji", rekao je istoričar Stanislav Sretenović, a prenosi Euronews.

Kruna rada Dimitrija Davidovića

Jedan od najučenijih Srba u to vrijeme, Dimitrije Davidović, uspioo je da postane prva ličnost uz kneza Miloša Obrenovića. Iako po profesiji ljekar, najznačajniji period njegovog rada bio je između 1830. i 1835. godine kada je kao diplomata u Carigradu radio na rješenju pitanja srpske autonomije, a svoj rad krunisao je pisanjem Sretenjskog ustava.

"To je jedna ličnost koja govori prvo o značaju Srba iz Habzburške monarhije koji su još od prvog srpskog ustanka 1804 godine pomagali razvoj Srbije i tu vijekovnu želju da se odvoje od osmanskog nasljeđa i težine osmanskog prisustva", naveo je Sretenović

Ustav se čuva pod nastrožim uslovima

Kao branik političkog i nacionalnog identiteta, Državni arhiv Srbije jedini čuva originalni primerak rukom pisanog Sretenjskog ustava.

"Čuva se pod najstrožim uslovima, na najadekvatniji način, nije redovno izložen, potrebno je sačuvati ga od zuba vremena i potrebno je čuvati ga na onako kako je propisano, sa adekvatno temperaturom vazduha, vlažnošću i svjetlošću. Izlaže se u rijetkim okolnostima i prilikama", rekla je Anja Vulić iz Državnog arhiva.

Ustav je bio trn u oku najvećim silama tog vremena, zbog čega je ukinut nakon svega 55 dana. Međutim, on je ipak predstavljao hrabar korak kojim je tadašnja Srbija, makar na kratko, bila najslobodnija država u Evropi.