Sa 11 metara dubine, iz rijeke Vrbas u Banjaluci, izvučen je mač iz perioda 13 .ili 14. vijeka, koji se smatra jednim od najznačajnih arheoloških otkrića na teritoriji najvećeg grada Republike Srpske.
U vađenju mača iz Vrbasa, učestvovao je tim stručnjaka iz Muzeja RS, Ronilačkog kluba „Buk“ i Zavoda za zaštitu kulturno - istorijskog i prirodnog nasljeđa RS.
Riječ je o srednjovijekovnom maču kojeg je u rijeci Vrbas pronašao ronioc Ronilačkog kluba „Buk“. Ronioci su nakon ovog pronalska kontaktirali Muzej RS, te je odmah pristupljeno pripremanju stručnog vađenja i planiranju konzervacije i restauracije, kao i izlaganju eksponata.
Pronalazak jednoiporučnog ili bastardnog mača u koritu rijeke Vrbas predstavlja značajno arheološko otkriće jer je na teritoriji Grada Banjaluka, u proteklih skoro devedeset godina, koliko postoji Muzej RS, pronađen samo jedan srednjovjekovni mač i to dosta oštećen, a koji se danas čuva u Zbirci srednjovjekovnog oružja i oklopa.
"Ovakav tip bastardnog mača, koliko se može procijenti, a na osnovu tipološke analize sječiva, nakrsnice i jabučice mača, korišten je u razdoblju od zadnje četvrtine 13. do prve polovine 15. vijeka. Ovakvi mačevi na našim prostorima su relativno rijetki, zbog čega je njegovo spašavanje i konzervacija od prioritetnog značaja, kako za Muzej, tako i za Banjaluku i RS", rekli su u Muzeju RS.
Kompletan projekat nazvan je „Vrbaški mač u kamenu“, a u timu, koji je radio na vađenju mača učestvovali su Ana Ćurić, ronilac-biologinja, Milan Rodić ronilac, Ivana Pandžić arheologinja-ronilac, Boris Trninić ronilac-predsjednik „Buk-a“, Darko Vučić ronilac-snimatelj i Janko Vračar, muzejski savjetnik istoričar.
Temeljno čišćenje i konzervacija biće rađeni neposredno nakon vađenja mača u Muzeju RS, za šta je nadležan konvervator Centralnog instituta za konzervaciju u Beogradu.
Muzej RS do ovog otkrića imao je samo jedan bastardni ili jednoručni mač iz 14. vijeka, koji je pronađen na području Bihaća.
SeeSrpska
