HOĆIMER: SKUP RELIGIJSKOG ŠARENILA KOD SOKOCA

Selo Kalimanići pripada području Starih Sokolovića i nalazi se na istočnom dijelu opštine Sokolac, na administrativnoj granici sa opštinom Rogatica. Udaljeno je od Sokoca oko 30 km. Na lokalitetu Hoćimer, sasvim blizu seoskih kuća, uz savremeno muslimansko groblje, nalazi se grupa sa 24 stećka (22 ploče, 1 sanduk i 1 stub). Sanduk je relativno velik, sa postoljem, dobro obrađen. Ploče su slabo obrađene i očuvane, utonule u zemlju. Orijentacija je po pravcu Z-I. Što se tiče stuba, oblikovan je kao visoki nišan, ukrašen motivima krsta, ptice, polumjeseca i frizom od kosih paralelica. Ptice na stećcima se smatraju predstabvama golubova ili sokolova.

Golubovi u hrišćanskoj simbolici predstavljaju duše umrlih ljudi, zbog čega se nalaze i na stećcima, najčešće uz reljef krsta, vjerovatno sa istim značenjem.

Šefik Bešlagić u svom djelu „Nišani XV i XVI vijeka u Bosni i Hercegovini“ ističe da se na nišanima iz ovog perioda prepoznaje snažan uticaj klesarske tradicije stećaka. Opšte karakteristike ovih nišana su relativno velike dimenzije i reljefni motivi koji su direktno prenijeti sa stećaka, kako onim koji su čista dekoracija, tako i onim koji su simboli ili figuralne predstave. [/av_image] Činjenica je da nad izvjesnim brojem hrišćanskih grobova postoje spomenici koji se po svojim oblicima ne razlikuju od spomenika nad muslimanskim grobovima, ili su s njima vrlo slični. Jedina razlika je što se na njima nalazi krst ili natpis koji ukazuje da je pokojnik bio hrišćanin. U literaturi takve nadgrobne spomenike nazivaju „hrišćanskim nišanima“ a nekoliko takvih primjeraka je Bešlagić evidentirao u okolini Sokoca. U ovu kategoriju spada i spomenuti „nišan“ iz Kalimanića. Ima oblik vrlo visoke četverostrane prizme koja se u svom gornjem krajnjem dijelu pretvara u prikraćenu piramidu na čijem vrhu je kugla. Dobro je klesan i očuvan. Dimenzije ovog obeliska iznose: visina iznad zemlje 280 cm, širina 43, a debljina 24 cm. Vodoravnim ivicama piramidalnog dijela pruža se friz od niza kosih paralelnih crtica. U gornjoj polovini južne vertikalne strane spomenika predstavljen je krst čiji je kraj gornjeg uspravnog kraka okruglast, a donji je duži od ostalih. U gornjoj polovini suprotne strane isklesane su plastične predstave ptice i polumjeseca. Bešlagić piše da istorijski izvori iz XV vijeka pominju dvojicu braće feudalaca Kalimanića, jednog hrišćanina Stjepana i drugog, muslimana Ibrahima, zlatara u Foči. „To znači da je neki od članova porodice Kalimanića, dolaskom Turaka u Bosnu, ostao u svojoj staroj vjeri pa, kad je umro, njegovi bliski rođaci su mu u selu gdje su zajedno živjeli, na svome muslimanskom groblju podigli nadgrobni spomenik u obliku nišana, sa vidnom oznakom da je bio hrišćanin.“ Izvor: TO Sokolac / Foto: Bojan Tošić