"U ovoj zemlji su u prošlom ratu naša braća pravoslavne vjere poginula zato što su pravoslavni. Oni koji su ih ubijali imali su u džepu katolički krsni list. Zvali su se katolici. I ti kršćani ubijali su druge ljude, takođe kršćane, zato što nisu Hrvati i katolici".
"Mi bolno priznajemo ovu strašnu zabludu tih zalutalih
ljudi i molimo braću pravoslavne vjere da nam oproste kao što je Krist oprostio
svima", napisao je ovo u božićnoj poslanici 1963. godine tadašnji
banjalučki biskup Alfred Pihler.
On je ujedno i prvi rimokatolički sveštenik koji je javno
govorio o pokoljima Srba u Banjaluci i Krajini u Drugom svjetskom ratu.
Nijemac iz srpske sredine
Pihler je porijeklom Nijemac rođen u srpskoj sredini. Rodio
se u njemačkoj kolonističkoj porodici 1913. godine na Oštrelju kod Drvara.
Istoimeno mjestašce na planini Oštrelj, bilo je dom za brojne njemačke porodice
koji su u Zapadnu Bosnu došli radi razvoja drvne industrije.
Za biskupa banjalučkog imenovan je 22. jula 1959. godine, a
posvećen 18. oktobra iste godine.
Penzionisan je 15. maja 1989., a upokojio se 17. maja 1992.
godine. Otišao je u penziju sa 75 godina kada ga nasljeđuje biskup Franjo
Komarica, koji je na toj poziciji i danas. Alfred Pihler bio je sveštenik 48
godina, od toga 29 godina biskup.
Pihlerovi su i danas ugledna porodica, koja daje sveštenike
Rimokatoličkoj crkvi i koja ima tradiciju bogoslovskog stvaralaštva. O ugledu
koji je biskup Pihler uživao među pravoslavnima govori i podatak da mu je na
sahrani bila i delegacija Srpske pravoslavne crkve.
Izvinjenje Srbima
– Jedan od izuzetaka u redovima visoke rimokatoličke
hijerarhije, zajedno sa kardinalom Evgenijem Tiseranom, koji je imao snage da
javno osudi vatikansku politiku u Drugom svjetskom ratu, bio je biskup
banjalučki Alfred Pihler. Stariji ljudi banjalučkog kraja pamte da je pred
ustaše koji su rušili crkvu u Maglajanima, izlazio goloruk ubjeđujući ih da se
okanu zla i da ne ruše bogomolju. Fanatizovani Pavelićevci su zazirali od
Pihlera kao uglednog duhovnika, ali prije svega Nijemca koga su kao
kompleksirani sateliti morali da respektuju – navodi Radovan Pilipović u svojoj
knjizi „Oreoli i senke“, koja se bavi Srpskom pravoslavnom crkvom na prostoru
nekadašnje Nezavisne države Hrvatske.
Pred studentima Teološkog fakulteta u Zagrebu, između
ostalog, rekao je da je 1941. godina bila „veoma teška i bolna, u kojoj je
hrvatski narod ukaljao svoje lice prema srpskom stanovništvu“.
U elaboratu Savezne komisije za vjerska pitanja, od 11. maja
1964. godine, napisano je da je Pihler u svojoj božićnoj čestitki osudio
postupke ustaša nad pravoslavnim življem u toku Drugog svjetskog rata.
– Za ta zlodjela, na određen način, osudio je i Rimokatoličku crkvu, odnosno biskupe u Hrvatskoj, jer je smatrao da nisu preduzimali mjere u cilju onemogućavanja ustaških zločina… – zabilježeno je u pomenutom elaboratu.
Dalje je zabilježen i dio u kojem se opisuju napori biskupa
u pomirenju sa pravoslavnim sveštenicima.
Bliski odnosi sa pravoslavnim sveštenicima
– Ranijih godina rijetko je bilo slučajeva da katolički i
pravoslavni sveštenici stupaju u međusobne kontakte, osobito da je do susreta
dolazilo između biskupa i episkopa. Ako je toga i bilo onda su oni imali skoro
isključivo konvencionalan karakter. Jedino je poznato da je biskup Alfred
Pihler, iz Banja Luke, redovno stupao u vezu sa episkopom Vasilijem, dok se
ovaj tamo nalazio sa službom, kao i sa episkopom Andrijom, koji je zamjenio
Vasilija na položaju episkopa banjalučke eparhije. Prijateljski odnosi između
Pihlera i Andreja i danas su vrlo dobri – navodi se u ovom dokumentu.
Upravo je prijateljstvo sa vladikom Andrejem Frušićem, i
njihov rad na zbližavanju vjernika Pravoslavne i Katoličke crkve, pored
izvinjenja srpskom narodu za ratne zločine, nešto po čemu ćemo Pihlera najviše
pamtiti.
Pihler i Frušić su od šezdesetih do osamdesetih godina
držali službe u katoličkoj, odnosno pravoslavnoj crkvi.
– Javnosti je nepoznat detalj da su katolici u Slatini, od
1967. do 1986. godine, dakle punih 19 godina, obavljali misu i liturgijske
obrede u pravoslavnoj crkvi u Slatini, zahvaljujući vladiki Andreju. A sada
biskupiju i eparhiju dijeli veliki zid. U vrijeme vladike Andreja i biskupa
Alfreda tu su bile niska, drvena ograda i mala kapija koju su nazvali ‘ekumenska
vrata’, jer su svako veče jedan drugom vladika i biskup dolazili na partiju
šaha. Ovaj tandem, vladika Andrej i biskup Alfred, prije 40-50 godina počeli su
i uradili nešto što dosad nije urađeno na ovim prostorima – rekao je hroničar i
publicista Slavko Podgorelac, a prenosi Glas Srpske.
O njihovom prijateljstvu svjedoči i to što je Pihler vladici
Andreju uručio medaljon koji mu je po Pihleru poslao papa. Biskup Pihler bio je
član Međunarodne mješovite katoličko-pravoslavne komisije za teološka pitanja,
u kojoj je učestvovao sve dok je mogao putovati. Takođe, ustanovio je 13. maja
1973. godine župu Marija Zvijezda.