ALFRED PIHLER: BISKUP SA OŠTRELJA, KOJEM JE BANJALUKA VJEČNO ZAHVALNA

"U ovoj zemlji su u prošlom ratu naša braća pravoslavne vjere poginula zato što su pravoslavni. Oni koji su ih ubijali imali su u džepu katolički krsni list. Zvali su se katolici. I ti kršćani ubijali su druge ljude, takođe kršćane, zato što nisu Hrvati i katolici".

"Mi bolno priznajemo ovu strašnu zabludu tih zalutalih ljudi i molimo braću pravoslavne vjere da nam oproste kao što je Krist oprostio svima", napisao je ovo u božićnoj poslanici 1963. godine tadašnji banjalučki biskup Alfred Pihler.

On je ujedno i prvi rimokatolički sveštenik koji je javno govorio o pokoljima Srba u Banjaluci i Krajini u Drugom svjetskom ratu.

Nijemac iz srpske sredine

Pihler je porijeklom Nijemac rođen u srpskoj sredini. Rodio se u njemačkoj kolonističkoj porodici 1913. godine na Oštrelju kod Drvara. Istoimeno mjestašce na planini Oštrelj, bilo je dom za brojne njemačke porodice koji su u Zapadnu Bosnu došli radi razvoja drvne industrije.

Za biskupa banjalučkog imenovan je 22. jula 1959. godine, a posvećen 18. oktobra iste godine.

Penzionisan je 15. maja 1989., a upokojio se 17. maja 1992. godine. Otišao je u penziju sa 75 godina kada ga nasljeđuje biskup Franjo Komarica, koji je na toj poziciji i danas. Alfred Pihler bio je sveštenik 48 godina, od toga 29 godina biskup.

Pihlerovi su i danas ugledna porodica, koja daje sveštenike Rimokatoličkoj crkvi i koja ima tradiciju bogoslovskog stvaralaštva. O ugledu koji je biskup Pihler uživao među pravoslavnima govori i podatak da mu je na sahrani bila i delegacija Srpske pravoslavne crkve.

Izvinjenje Srbima

– Jedan od izuzetaka u redovima visoke rimokatoličke hijerarhije, zajedno sa kardinalom Evgenijem Tiseranom, koji je imao snage da javno osudi vatikansku politiku u Drugom svjetskom ratu, bio je biskup banjalučki Alfred Pihler. Stariji ljudi banjalučkog kraja pamte da je pred ustaše koji su rušili crkvu u Maglajanima, izlazio goloruk ubjeđujući ih da se okanu zla i da ne ruše bogomolju. Fanatizovani Pavelićevci su zazirali od Pihlera kao uglednog duhovnika, ali prije svega Nijemca koga su kao kompleksirani sateliti morali da respektuju – navodi Radovan Pilipović u svojoj knjizi „Oreoli i senke“, koja se bavi Srpskom pravoslavnom crkvom na prostoru nekadašnje Nezavisne države Hrvatske.

Pred studentima Teološkog fakulteta u Zagrebu, između ostalog, rekao je da je 1941. godina bila „veoma teška i bolna, u kojoj je hrvatski narod ukaljao svoje lice prema srpskom stanovništvu“.

U elaboratu Savezne komisije za vjerska pitanja, od 11. maja 1964. godine, napisano je da je Pihler u svojoj božićnoj čestitki osudio postupke ustaša nad pravoslavnim življem u toku Drugog svjetskog rata.

– Za ta zlodjela, na određen način, osudio je i Rimokatoličku crkvu, odnosno biskupe u Hrvatskoj, jer je smatrao da nisu preduzimali mjere u cilju onemogućavanja ustaških zločina… – zabilježeno je u pomenutom elaboratu.

Dalje je zabilježen i dio u kojem se opisuju napori biskupa u pomirenju sa pravoslavnim sveštenicima.

Bliski odnosi sa pravoslavnim sveštenicima

– Ranijih godina rijetko je bilo slučajeva da katolički i pravoslavni sveštenici stupaju u međusobne kontakte, osobito da je do susreta dolazilo između biskupa i episkopa. Ako je toga i bilo onda su oni imali skoro isključivo konvencionalan karakter. Jedino je poznato da je biskup Alfred Pihler, iz Banja Luke, redovno stupao u vezu sa episkopom Vasilijem, dok se ovaj tamo nalazio sa službom, kao i sa episkopom Andrijom, koji je zamjenio Vasilija na položaju episkopa banjalučke eparhije. Prijateljski odnosi između Pihlera i Andreja i danas su vrlo dobri – navodi se u ovom dokumentu.

Upravo je prijateljstvo sa vladikom Andrejem Frušićem, i njihov rad na zbližavanju vjernika Pravoslavne i Katoličke crkve, pored izvinjenja srpskom narodu za ratne zločine, nešto po čemu ćemo Pihlera najviše pamtiti.

Pihler i Frušić su od šezdesetih do osamdesetih godina držali službe u katoličkoj, odnosno pravoslavnoj crkvi.

– Javnosti je nepoznat detalj da su katolici u Slatini, od 1967. do 1986. godine, dakle punih 19 godina, obavljali misu i liturgijske obrede u pravoslavnoj crkvi u Slatini, zahvaljujući vladiki Andreju. A sada biskupiju i eparhiju dijeli veliki zid. U vrijeme vladike Andreja i biskupa Alfreda tu su bile niska, drvena ograda i mala kapija koju su nazvali ‘ekumenska vrata’, jer su svako veče jedan drugom vladika i biskup dolazili na partiju šaha. Ovaj tandem, vladika Andrej i biskup Alfred, prije 40-50 godina počeli su i uradili nešto što dosad nije urađeno na ovim prostorima – rekao je hroničar i publicista Slavko Podgorelac, a prenosi Glas Srpske.

O njihovom prijateljstvu svjedoči i to što je Pihler vladici Andreju uručio medaljon koji mu je po Pihleru poslao papa. Biskup Pihler bio je član Međunarodne mješovite katoličko-pravoslavne komisije za teološka pitanja, u kojoj je učestvovao sve dok je mogao putovati. Takođe, ustanovio je 13. maja 1973. godine župu Marija Zvijezda.